Elektrik, günümüzde en ücra yerleşim yerlerinde bile vazgeçilmez duruma gelen hayatımızı kolaylaştıran bir olgu oldu. Normal şartlarda fark edilmese dahi fiziksel hayatımızın tam orta yerine kurulmuş ki bunu ansızın elektrik kesintileri yaşadığımız dönemlerden anlayabiliyoruz.
Her tarafa götürmek zorunda olduğumuz elektrik uzun mesafelere gitmesi gerektiğinde kayıp oranının düşmesi amacıyla mümkün olduğunca gerilim seviyesi yükselttirilerek gönderilir. Ülkemizde şuan için üst değer 380kV. Evimizde kullandığımız değer olan 220V’un yaklaşık 1700 katı. Bunun yanında bazı elektronik sistemlerde kullanılan voltaj seviyesi 5V mertebesine hatta daha da aşağılara düşmektedir. Voltaj seviyelerini ayarlamada değişik özelliklere haiz trafolar kullanılmaktadır.
Bu kadar değişik seviyelerin hepsinde de ölçüm yapma ihtiyacı sürekli çıkmaktadır. Öyleyse bu ölçümler için dikkate almamız gereken en temel bilgi “Elektrik Ölçüm Kategorilerini” bilmekle başlar.
Ölçüm kategorilerinin nominal kapasiteleri hakkında bilmeniz gerekenler:
Bir sistemin nominal kapasitesini büyük ölçüde aşan koruyucu değerler, IEC kategorilerinin standartlarında şart koşulur. Bu ek koruma olmadan gitgide sıklaşan geçici yüksek gerilimler ciddi, hatta ölümcül yaralanmalara sebep olabilir.
■ Ölçüm kategorisi I – CAT I
Telekomünikasyon ve elektronik ekipmanların sinyal düzeyidir.
■ Ölçüm kategorisi II – CAT II
Ev aletlerinden fotokopi makineleri gibi büro gereçlerine kadar tüm aydınlatma tipleri dahil, kalıcı olarak bağlanmış
cihazların veya sabit bağlantıyla çalıştırılmayan cihazların yerel düzeyidir. Kategori I yelpazelerinde de kullanılabilir.
■ Ölçüm kategorisi III – CAT III
Sabit ana veya by-pass akış devrelerinin dağıtım düzeyidir. Bu elektrikli devreler genellikle Kategori IV’ten transformatör engelinin en az bir düzeyi ile ayrılırlar (kamu hizmeti veya diğer yüksek gerilimli güç kaynağı). Kategori I ve Kategori II yelpazelerinde de kullanılabilir.
■ Ölçüm kategorisi VI – CAT VI
Ana elektrik şebekesi düzeyidir. IEC standartlarının en üst koruyucu değerleri karşılayan, sertifikalı ekipmanlara çalışılması önemle tavsiye edilir. Tüm kategori aralıklarında kullanılabilir.
Voltaj ölçmede kusursuz bir alet Greenlee DM820A.
